Dossier: Het Belang Van Emotionele Intelligentie (Incl. Citaten)

☝🏼 Herken je de emotie die je voelt?

☝🏼 Kun je die gevoelens beheersen zonder dat ze je overweldigen?

☝🏼 Kun je jezelf motiveren om taken af te krijgen?

☝🏼 Voel je de emoties van anderen aan en reageer je daar effectief op?

Als je ja hebt geantwoord op deze vragen, heb je waarschijnlijk enkele of alle vaardigheden ontwikkeld die de basis vormen van emotionele intelligentie.

Emotionele intelligentie (EI) vormt het snijpunt waar cognitie en emotie samenkomen. Het vergemakkelijkt onze capaciteit voor veerkracht, motivatie, empathie, redeneren, stressmanagement, communicatie en ons vermogen om een breed scala aan sociale situaties en conflicten te begrijpen en te navigeren. EI is belangrijk en als het wordt ontwikkeld, biedt het de mogelijkheid om een vervullender en gelukkiger leven te leiden.

Wat is het belang van emotionele intelligentie?

De term ‘Emotionele Intelligentie’, voor het eerst geïntroduceerd door psychologen Mayer en Salovey (1990), verwijst naar het vermogen om emotionele informatie nauwkeurig en effectief waar te nemen, te verwerken en te reguleren, zowel binnen zichzelf als bij anderen, en deze informatie te gebruiken om het denken en handelen te sturen en anderen te beïnvloeden.

Emotionele intelligentie kan ons leiden op het pad naar een vervuld en gelukkig leven door een kader te bieden waarmee we intelligentie kunnen toepassen op emotionele reacties en begrijpen dat deze reacties logisch consistent of inconsistent kunnen zijn met bepaalde overtuigingen over emoties.

Terwijl de werkplek evolueert, groeit ook het aantal onderzoeken dat ondersteunt dat individuen (van stagiairs tot managers) met een hogere EI beter in staat zijn om cohesief binnen teams te werken, effectiever om te gaan met veranderingen en stress te beheersen – waardoor ze efficiënter bedrijfsdoelstellingen kunnen nastreven.

Goleman (1995) erkende vijf verschillende categorieën van vaardigheden die de belangrijkste kenmerken van EI vormen en stelde voor dat, in tegenstelling tot het intelligentiequotiënt (IQ), deze categorische vaardigheden kunnen worden aangeleerd waar ze afwezig zijn en verbeterd waar ze al aanwezig zijn.

Dus EI, in tegenstelling tot zijn relatief vaste neef IQ, is in plaats daarvan een dynamisch aspect van iemands psyche en omvat gedragskenmerken die, wanneer eraan wordt gewerkt, aanzienlijke voordelen kunnen opleveren, van persoonlijk geluk en welzijn tot verhoogd succes in een professionele context.

Vijf categorieën van emotionele intelligentie (EI/EQ)

Zelfbewustzijn is de eerste stap naar introspectieve zelfevaluatie en stelt iemand in staat om gedrags- en emotionele aspecten van onze psychologische samenstelling te identificeren die we vervolgens kunnen richten op verandering.

Emotioneel zelfbewustzijn gaat ook over het herkennen van wat je motiveert en, op zijn beurt, wat je vervulling brengt.

- Zelfregulatie: het vermogen om negatieve of verstoorde emoties te beheersen en zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Degenen die vaardig zijn in zelfregulatie excelleren in conflictbeheer, passen zich goed aan veranderingen aan en zijn meer geneigd verantwoordelijkheid te nemen.


- Motivatie: het vermogen om jezelf te motiveren, met een focus op het bereiken van interne voldoening in plaats van externe lof of beloning. Individuen die zichzelf op deze manier kunnen motiveren, hebben de neiging om meer toegewijd en doelgericht te zijn.


- Empathie: het vermogen om te herkennen en te begrijpen hoe anderen zich voelen en die gevoelens in overweging te nemen voordat je reageert in sociale situaties. Empathie stelt een individu ook in staat om de dynamiek te begrijpen die relaties beïnvloedt, zowel persoonlijk als op de werkplek.


- Sociale vaardigheden: het vermogen om de emoties van anderen te beheren door middel van emotioneel begrip en dit te gebruiken om een band op te bouwen en met mensen in contact te komen via vaardigheden zoals actief luisteren, verbale en non-verbale communicatie.


- Zelfbewustzijn: het vermogen om je eigen emoties en hun impact op anderen te herkennen en te begrijpen.

Emotionele intelligentie speelt een belangrijke rol bij academisch succes, mentale en fysieke gezondheid, evenals prestaties in professionele domeinen; de bevindingen van Bar-On (1997) suggereerden dat mensen met een hogere EI beter presteerden dan degenen met een lagere EI in het leven.

In de moderne, flexibele werkplek ligt er steeds meer nadruk van werkgevers op het belang van EI boven academische kwalificaties.

Het belang van EI mag niet worden onderschat; het vermogen om je emoties te begrijpen en te beheersen is de eerste stap naar het realiseren van je ware potentieel. Hoe kunnen we zinvolle vooruitgang boeken als we het startpunt niet herkennen en erkennen? Wanneer je de route op je navigatiesysteem bekijkt, is een bestemming nutteloos tenzij we de oorsprong kennen.

Of het nu gaat om verbinding maken met anderen en interpersoonlijke communicatie verbeteren, succes behalen op de werkplek of in sociale relaties, omgaan met stress en motivatie verbeteren of besluitvormingsvaardigheden verfijnen – emotionele intelligentie speelt een centrale rol bij het realiseren van succes in zowel persoonlijk als professioneel leven.

Waarde en voordelen van emotionele intelligentie

De waarde en voordelen van emotionele intelligentie zijn enorm in termen van persoonlijk en professioneel succes. Het is een kerncompetentie in veel beroepen, kan de voortgang naar academisch en professioneel succes ondersteunen, relaties verbeteren en communicatieve vaardigheden versterken, en de lijst gaat maar door.

Bar-On (1997) gaat zelfs zo ver dat hij suggereert dat mensen met een hogere EI beter presteren dan degenen met een lagere EI in het leven, ongeacht IQ. Er is veel discussie geweest over de voordelen van het onderwijzen van EI op scholen, met de nadruk op het idee dat emotioneel intelligente kinderen opgroeien tot emotioneel intelligente volwassenen.

Bekwaamheid in EI wordt een essentiële voorwaarde in langdurige of intense gebieden van ‘emotioneel werk’ zoals verpleging, maatschappelijk werk, de dienstverlenende sector en managementrollen. Hoge EI verbetert de fysieke en psychologische gezondheid van mensen en bevordert academische en zakelijke prestaties (Bar-On & Parker, 2000).

Emotionele intelligentie is een integraal onderdeel van het vormen en ontwikkelen van betekenisvolle menselijke relaties. Schutte et al. (2001) ontdekten dat, over een reeks studies, er significante verbanden waren tussen hoge EI en succesvollere interpersoonlijke relaties.

Deelnemers die hogere niveaus van EI vertoonden, toonden ook een grotere neiging tot empathisch perspectief nemen, samenwerking met anderen, het ontwikkelen van liefdevolle en meer bevredigende relaties en over het algemeen betere sociale vaardigheden.

Tot nu toe hebben we ons gericht op de sociale en psychologische voordelen van EI, het is belangrijk op te merken dat zelfbewustzijn – het vermogen om emoties en stress te beheersen – en het vermogen om persoonlijke en interpersoonlijke problemen op te lossen, ook significant gerelateerd zijn aan fysieke gezondheid.

Chronische stress en de langdurige negatieve effecten die ermee gepaard gaan, zoals woede, depressie en angst, kunnen het ontstaan en de voortgang van hypertensie, hartproblemen en diabetes bespoedigen; de vatbaarheid voor virussen en infecties vergroten; de genezing van wonden en blessures vertragen; en aandoeningen zoals artritis en atherosclerose verergeren (Bar-On, 2006, Black & Garbutt, 2002).

De waarde van EI is immens; het ontwikkelen van emotionele intelligentie bevordert veel positieve eigenschappen, van veerkracht tot communicatie, motivatie tot stressmanagement, die allemaal bevorderlijk kunnen zijn voor het effectief bereiken van persoonlijk, fysiek en professioneel welzijn en succes.

Zelfmanagement, zelfregulatie en EQ

Hoewel algemeen wordt aangenomen dat onze emoties worden gedreven door impulsen waar we weinig tot geen controle over hebben, hebben we wel de capaciteit voor zelfmanagement en zelfregulatie; het vermogen om de resulterende emoties en onze reacties daarop te beheersen – zo niet te controleren.

Denk aan de kalme en rationele piloot ondanks dat het landingsgestel van het vliegtuig vastzit of de chirurg die doorgaat met zijn taken ondanks het verliezen van een patiënt.

Deze vorm van zelfregulatie bouwt voort op de basis van zelfbewustzijn en is een integraal onderdeel van het worden van emotioneel intelligent door het vermogen te oefenen om onszelf te bevrijden van impulsgedreven reacties (Goleman, 1995).

Zelfmanagement bouwt hier verder op en stelt een individu in staat om kennis over hun emoties te gebruiken om deze beter te beheersen om zichzelf te motiveren en positieve sociale interacties te creëren.

Leiders met een aanleg voor zelfregulatie zijn veel minder geneigd tot agressieve confrontaties en het nemen van overhaaste beslissingen. Zelfregulatie en zelfmanagement hebben niet betrekking op de afwezigheid van woede; het gaat erom de controle over je emoties te behouden en niet toe te staan dat je acties door emoties worden gedreven.

In gevallen van negatieve emoties zoals woede, kan EI helpen te identificeren wat je voelt en de oorzaak van de emotie te bepalen door middel van reflectie en zelfanalyse, zodat je op een rationele manier kunt reageren.

Zelfregulatie is van cruciaal belang in relatie tot andere facetten van EI en kan ontwikkeld worden vanaf de vroege kindertijd, adolescentie en door de volwassenheid heen. Het beheersen van zelfmanagement geeft ons de kans om de deur te openen naar andere gunstige aspecten van EI, terwijl zonder zelfregulatie andere vaardigheden, zoals effectieve communicatie en conflictbeheer, uitdagend zijn.

Het goede nieuws is dat het nooit te laat is om te beginnen met training in zelfmanagement en -regulatie; de potentiële voordelen zijn talrijk en mogen niet worden onderschat.

De vaardigheden die worden ontwikkeld door zelfregulatie kunnen het succes bevorderen voor (maar zijn zeker niet beperkt tot) counselors, psychotherapeuten, kleine ondernemers, managers en leidinggevenden.

Degenen met sterkere vaardigheden op dit gebied hebben minder kans om boos te worden of stress te vertonen en zullen waarschijnlijker kalm reageren op negatieve omgevingen, persoonlijke behoeften benutten om doelen te bereiken en gemotiveerd blijven.

Veerkracht en EI

Emotionele intelligentie is ongetwijfeld een waardevol hulpmiddel in tijden van tegenspoed; het heeft de potentie om niet alleen leiderschapsvaardigheden en teamworkeffectiviteit te verbeteren, maar ook persoonlijke veerkracht.

Met de focus op de impact van EI op iemands veerkracht, dat wil zeggen, iemands vermogen om om te gaan met stressvolle omstandigheden, suggereert onderzoek dat degenen die hogere niveaus van emotionele intelligentie vertonen, minder snel bezwijken onder de negatieve effecten van stressfactoren.

In de context van een leiderschapsrol kan men verwachten dat verhoogde verantwoordelijkheid gepaard gaat met meer potentiële stressfactoren, wat het belang benadrukt van sterke EI voor degenen in leidinggevende of managementposities.

Een onderzoek naar de relatie tussen emotionele intelligentie en het stressproces ontdekte dat deelnemers die hogere niveaus van EI vertoonden, minder snel negatief werden beïnvloed door de aanwezigheid van stressfactoren.

Deelnemers voltooiden een vaardigheidsgebaseerde EI-test voordat ze het subjectief waargenomen dreigingsniveau van twee stressfactoren beoordeelden. Ze rapporteerden vervolgens hun emotionele reactie op deze stressfactoren en werden ook onderworpen aan fysiologische stressresponstests om hun reactie te beoordelen.

Samenvattend suggereerden de bevindingen dat “EI-facetten gerelateerd waren aan lagere dreigingsbeoordelingen, bescheidener afnames in positief affect, minder negatief affect en uitdagende fysiologische reacties op stress... Deze studie biedt voorspellende validiteit dat EI stressveerkracht faciliteert,” (Schneider, Lyons & Khazon, 2013, pp 909).

Verdere onderzoeken suggereerden een verband tussen hogere emotionele intelligentie, veerkracht en de neiging tot depressief gedrag. In een onderzoek onder medische professionals – een beroep met een relatief hoog ‘burn-out’ percentage – vonden Olson & Matan (2015) een positieve correlatie tussen EI en veerkracht, evenals een negatieve correlatie tussen veerkracht, mindfulness en zelfcompassie met het ‘burn-out’ percentage.

Kort gezegd, degenen met hogere niveaus van emotionele intelligentie vertoonden ook grotere veerkracht en hadden minder kans op ‘burn-out’ of depressie.

Deze resultaten bouwen voort op eerder onderzoek dat vond dat EI-scores positief gecorreleerd waren met psychologisch welzijn terwijl ze negatief gecorreleerd waren met depressie en burn-out. Gezien de dynamische aard van EI, benadrukte de studie de potentiële mogelijkheid om iemands vatbaarheid voor depressie te verminderen door middel van interventies om EI te verhogen (Lin, Liebert, Tran, Lau, & Salles 2016).

Interessant is dat EI sterk gecorreleerd is met individuele vooruitgang en prestaties, met bewijs dat wijst op een significante link tussen iemands veerkracht en iemands motivatie om te bereiken (Magnano, Craparo & Paolillo, 2016).

Bovendien wordt gesuggereerd dat veerkracht een bemiddelende rol speelt tussen EI en zelfgemotiveerde prestaties. Met andere woorden, emotionele intelligentie is een voorwaarde voor veerkracht, en veerkracht kan leiden tot grotere motivatie. Veerkracht heeft een onderliggend doorzettingsvermogencomponent die uithoudingsvermogen motiveert in het licht van obstakels (Luthans, Avey & Avolio, 2010).

Is emotionele intelligentie belangrijker dan IQ?

Toen psychologen begonnen te discussiëren over intelligentie, lag de focus voornamelijk op cognitieve aspecten met betrekking tot geheugen en probleemoplossing.

Hoewel er verwijzingen waren naar intelligentie als het hebben van “niet-intellectuele”, evenals “intellectuele” elementen zoals affectieve, persoonlijke en sociale factoren (Wechsler, 1943), zijn historisch gezien de concepten van emotie en intelligentie beschouwd als wederzijds exclusief. Hoe kan iemand intelligent zijn over de emotionele aspecten van het leven als emoties mensen kunnen beletten hun doelen te bereiken? (Lloyd, 1979).

In werkelijkheid is een hoog IQ geen garantie voor succes. Hoe succesvol we zijn in het leven wordt bepaald door zowel emotionele intelligentie als door IQ, hoewel intellect het beste werkt wanneer het wordt vergezeld door hoge emotionele intelligentie.

Goleman (1995, 2011) suggereert dat het niet eenvoudigweg een kwestie is van IQ versus EI, in plaats daarvan hebben beide aanzienlijke waarde. Waar IQ ons vertelt over het niveau van cognitieve complexiteit dat een persoon kan bereiken en mogelijk tot op zekere hoogte niveaus van academische prestaties voorspelt, vertelt EI ons welke individuen de beste leiders zullen zijn binnen topmanagementposities, bijvoorbeeld.

IQ heeft beperkte verbindingen met zowel werk- als levenssucces. Snarey & Vaillant (1985) suggereerden dat het eigenlijk minder een voorspeller is van hoe goed we het in het leven zullen doen dan ons vermogen om frustratie te hanteren, emoties te beheersen en met andere mensen om te gaan – kenmerken die niet alleen worden verklaard maar ook leerbaar zijn volgens de huidige EI-theorie.

Vandaag de dag worden standaarden van intelligentie nog steeds vaak toegepast op cognitieve prestaties. De misvatting dat IQ alleen de voorspeller is van succes is nog steeds heel reëel.

In werkelijkheid draagt IQ bij aan ongeveer 20% van de factoren die levenssucces bepalen – we kennen allemaal iemand (of zijn die persoon misschien) die een hoog IQ heeft maar moeite heeft om ‘het goed te doen’. Dus wat verklaart de andere 80%? Afgezien van factoren zoals sociale klasse en puur geluk, betoogde Goleman (1995) dat levenssucces meer wordt beïnvloed door het vermogen van een individu om de 5 aspecten van EI hierboven gedetailleerd te benutten.

Hoewel er veel discussie is over de mogelijkheid van individuen om IQ-scores te verbeteren, kan EI worden ontwikkeld en verfijnd in de loop van de tijd, op voorwaarde dat – net als bij elke vaardigheid – de nodige focus en inspanning wordt geleverd om dit te doen. Velen zouden betogen dat het vermogen om contact te maken met en anderen te begrijpen een krachtigere vaardigheid is dan alleen cognitieve intellect.

In de woorden van de Amerikaanse burgerrechtenactivist, Maya Angelou:

“Ik heb geleerd dat mensen vergeten wat je zei, mensen vergeten wat je deed, maar mensen zullen nooit vergeten hoe je ze liet voelen.”

Is er een link tussen EI en werkprestaties?

De toenemende aandacht voor emotionele intelligentie in managementgerichte literatuur en leiderschapstraining suggereert dat de link tussen emotionele intelligentie en werkprestaties niet alleen bestaat, maar waarde heeft in diverse gebieden.

De werkplek vertegenwoordigt een aparte sociale gemeenschap, los van ons persoonlijke leven, waarin er een groeiende waardering is dat een hogere EI een persoon in staat stelt zichzelf en anderen beter te begrijpen, effectiever te communiceren en om te gaan met uitdagende situaties.

Het benutten en ontwikkelen van emotionele intelligentie op de werkplek kan de persoonlijke en sociale capaciteiten van individuen binnen die werkplek aanzienlijk verbeteren.

EI draait om het beheren van emoties om werkprestaties te verbeteren en, op hun beurt, mensen te helpen kalm te blijven en logisch te denken om goede relaties op te bouwen en doelen te bereiken. Er is een onmiskenbare relatie tussen EI en de manier waarop senior executives hun medewerkers aansturen – managers met een hogere emotionele intelligentie hebben de tools om niet alleen stress te beheersen, maar ook stress bij anderen te herkennen en aan te pakken.

Als we emotionele intelligentie beschouwen in termen van het beheren van stress en het opbouwen van relaties, is de link tussen emotionele intelligentie vaardigheden en werkprestaties duidelijk, waarbij stressmanagement een positieve invloed heeft op werkbetrokkenheid en tevredenheid.

https://www.goodfeeling.nl/dossier-het-belang-van-emotionele-intelligentie-incl-citaten/